جهان آشوب زده

دکتر سهراب انعامی علمداری در مصاحبه با ایرنا با اعلام این مطلب افزود: تغییرات ژئوپلیتیکی در کشورها از جمله دگرش ها با برآیندها و بسامدهای آشوب زا و پیچیده محسوب می شوند که از ظرفیت موج دهی و تاثیرگذاری بر محیط پیرامونی خود برخوردار است. در حوزه مطالعات منطقه ای، مناطق ژئوپلیتیکی با ویژگی دوگانگی هویتی- تاریخی از جمله مناطقی محسوب می شوند که تغییرات ژئوپلیتیکی می تواند به برآیندها و فرایندهای ژئواستراتژیکی بیانجامد.وی خاطر نشان کرد: منطقه قفقاز جنوبی به ویژه منطقه قره باغ- ناگورنو از جمله مناطقی محسوب می شود که دهه‌ها به دلایل متعدد مبتلا به بحران ژئوپلیتیکی است؛ بحران های ژئوپلیتیکی در مناطقی شکل می گیرد که افزون بر اصطکاک و درهم تنیدگی گسترده جغرافیایی، دارای فضایی از تعارض و چندگانگی هویتی است. منطقه قره باغ همچنین در تاریخ متاخر خود از دوران روسیه تزاری، تعارض هویتی و اصطکاک جغرافیایی شدیدی را تجربه کرده که همواره به بحران و جنگ های تاریخی و پردامنه منجر شده است.این تحلیل گر یادآور شد: در این چارچوب فرایندهای تاریخی برآمده از این منطقه افزون بر درگیری های محلی، دو جنگ بزرگ را تاکنون شاهد بوده که در جنگ اول قره باغ (۱۹۹۴-۱۹۸۸) و همزمان با فروپاشی اتحادجماهیر شوروی، ارمنستان توانست بخش‌های گسترده ای از قره باغ کوهستانی همراه با ۲۰ درصد از خاک جمهوری آذربایجان را تصاحب کند. در این میان تحولات پسینی و مشارکت گروه کشورهای صلح چندجانبه از جمله روسیه، ایران، اتحادیه اروپا، سازمان همکاری و امنیت اروپا هم نتوانست وضعیت آتش بس بین دو کشور را به وضعیت صلح دایمی تبدیل کند.انعامی علمداری ادامه داد: اما در جنگ دوم قره باغ (۲۰۲۰) که ۴۴ روز به طول انجامید، جمهوری آذربایجان توانست بیشتر جهان آشوب زده...ادامه مطلب

تهدید مستقیم جمهوری اسلامی ایران از سوی الهام علی اف، و انتقاد شدید از برگزاری رزمایش های اخیر در نوار مرزی شمالغربی ایران در همسایگی جمهوری آذربایجان روابط دو کشور را دچار تنشی بی سابقه کرده است. دکتر سهراب انعامی علمداری کارشناس مسائل راهبردی در یادداشتی تحولات اخیر در قفقاز جنوبی را می کاود.معادلات امنیتی در حوزه شمال غرب ایران و در منطقه قفقاز جنوبی هر روز رنگ بوی پیچیده تر و آشفته تری به خود می گیرد؛ معادلاتی که پس از درگیری های متعدد از جنگ 44 روزه 2020 تا درگیری های شهریور1401، بدون هرگونه ثبات امنیتی و صلح دایمی همراه بوده است.پس از برگزاری اجلاس سوچی با حضور ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه، الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان و نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان و سفر پاشینیان به تهران و دیدار با آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران، امیدواری برای احیای صلح در این منطقه پرآشوب شمال غرب ایران افزایش یافت، اما اظهارات جدید الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان درباره رزمایش های ارتش و سپاه پاسداران در نیمه شمال غربی کشور و درگیری های تازه مرزی باکو- ایروان بار دیگر نشان داد که تنش در این منطقه هنوز در زیر خاکستر توافق نیمه شب 9 نوامبر2020 باقی مانده است.کلان رویدادها، بسامدهای راهبردی در قفقاز جنوبی و تحولات دوساله اخیر در مناسبات ایران و جمهوری آذربایجان نشان می دهد که دو سوی ارس باوجود تلاش برای کاهش چالش ها، مدیریت و کنترل چالش ها، از تفاوت در الگوی رفتاری و تضاد منافع راهبردی در این منطقه برخوردارند که این موضوع پرسش های متعددی را برای تحلیل گران حوزه قفقاز ایجاد کرده است. چرا تهران و باکو پس از جنگ دوم قره باغ در مسیر چالش راهبردی قرار گرفته اند؟ چرا جهان آشوب زده...ادامه مطلب

ریچارد رزکرانس استاد روابط بین الملل دانشگاه هاروارد در سال 1969میلادی در مقاله ای تحت عنوان «دوقطبی، چندقطبی و آینده» درباره نظام بین المللی صحبت می کند که در آن توزیع قدرت در قالب یک ساختار دو-چندقطبی شاکله بندی بندی می شود. رزکرانس نقش چین را در چنین ساختاری ببشتر از دیگر قدرت های بزرگ می داند، همچنین از دید رزکرانس مهمترین پاشنه آشیل نظم دو-چندقطبی موضوع تامین امنیت انرژی برای قدرت های بزرگ و ثبات سیستمی است. سال ها بعد، فرید زکریا استاد دانشگاه ییل و عضو شورای روابط خارجی آمریکا نیز در کتابی تحت عنوان «جهان پسا آمریکایی» به تبیین نظام نوپدیدی پرداخت که در آن مولفه های سنتی توزیع قدرت دولت ها در شکل مدرن بازتوزیع شده و قدرت آمریکا نیز از وضعیت تفوق خارج و دولت قدرتمند جدیدی به این عرصه وارد می شود؛ زکریا برای چین نقش پر رنگ تری از سایرکشورها در جهان پسا امریکایی قائل است. چین که در سال های پس از جنگ دوم جهانی و در دوران مائو در وضعیت انزوای راهبردی، ژئوپلیتیکی و سیاسی-اقتصادی قرار داشت با مرگ مائو در سال 1976میلادی، همراه با برآمدن رهبران جدید و درک شرایط جدید توزیع قدرت جهانی تلاش کرد در چارچوب نظم پسا جنگ چین جدید را با محور اقتصادی توسعه دهد. رهیران چین پس از مائو، همچون هوا کوئفنگ(81-1976)، هوا یائوبانگ(87-1981)، جائو تسیانگ(89-1987)،جیانگ زمین(2002-1989) و جینتائو(12-2002) توانستند چین را به کشوری با اقتصادی قدرتمند و دولتی مسئولیت پذیر در سطوح منطقه ای و بین المللی تبدیل کنند.رهبران چین با درک وضعیت توزیع قدرت جهانی ابتدا تلاش کردند که در درون نظم اقتصادی لیبرال، نقش خود را به عنوان کشوری با محدودیت های ایدئولوژیکی تنظیم کنند وسپس با عبور از مولفه های اقتصادی چین جهان آشوب زده...ادامه مطلب